Afgelopen weekend was de dag. Na een voorbereiding van acht weken heb ik zaterdag voor
Wielen – Aerodynamisch, lichtgewicht en meestal gemaakt van carbon zijn een populaire upgrade op racefietsen
We hebben vorig jaar al een paar aangepaste fietsen voorgesteld, maar de fiets van vandaag
Keulen schuld Frechen – het tweede deel van onze Komoot Classics is een echte Duitse
Wedstrijdsporten worden gedefinieerd als competitiegerichte en gerichte training met als doel atletisch succes. Het verschil met de populaire sport is een veel hogere tijdsbesteding door meestal dagelijkse training. Wedstrijdsport wordt vaak elitesport of beroepssport genoemd.
De wedstrijdsport is meestal gericht op het Olympische motto – sneller, hoger, sterker. De verwarring met de Olympische gedachte “Er zijn is alles” ligt voor de hand, maar het is zeer misleidend en juist het tegenovergestelde. De opleiding van wedstrijdsporters wordt dienovereenkomstig gestructureerd. De kwantiteit en kwaliteit van de individuele trainingsblokken worden nauwkeurig uitgewerkt om specifieke doelstellingen te bereiken. In de wielersport, maar ook in vele andere disciplines van de wedstrijdsport, gaat men seizoensgebonden te werk. Intensiteit en intensiteit – d.w.z. omvang, duur, aantal en belasting – van de afzonderlijke trainingseenheden worden in de loop van het jaar aangepast aan het fitnessniveau en de nabijheid van het hoogtepunt van het seizoen. Dit kan variëren van 5-14 sessies per week en een duur van 1-8 uur per sessie.
Op middellange en lange termijn is de training in wedstrijdsporten vaak onderhevig aan cycli of periodes waarin de trainingsfocus specifiek wordt vastgelegd. Het is belangrijk voldoende herstelperiodes in te plannen om overtraining en permanente vermoeidheid te voorkomen. Verschillende regeneratiemethoden spelen vaak ook een belangrijke rol. Afhankelijk van de sport gaat het om saunasessies, koude kamers, massages (sinds enige tijd ook massagepistolen zoals de Orthogun), mobiliteitsoefeningen (stretching) of yoga en een aangepast dieet.
Voeding speelt ook een belangrijke rol bij wedstrijdsporten. Dit is evenwichtig, meestal voldoende en voedzaam. De samenstelling is variabel en hangt af van het huidige trainingsdoel (spieropbouw, supercompensatie, onmiddellijke wedstrijdvoorbereiding…). Doelgerichte voeding ondersteunt de regeneratie en verbetert de wedstrijdprestaties van atleten in wedstrijdsporten.
Naast de gerichte samenstelling van de maaltijden in termen van eiwitten, vetten en koolhydraten, spelen ook vitaminen, mineralen en voedingssupplementen een belangrijke rol. Vooral in duursportdisciplines speelt niet alleen de voeding voor en na de wedstrijd een belangrijke rol. Voor wielerwedstrijden, ultralopen en triatlonevenementen die meerdere uren duren, zijn hydratatie en energietoevoer tijdens de wedstrijd ook van cruciaal belang voor een perfecte prestatie.
In wedstrijdsporten zijn er ook een aantal verboden supplementen voor prestatieverbetering (doping). Daar zijn verschillende redenen voor, vaak zijn gezondheidsrisico’s en bezorgdheid uit medisch oogpunt de reden. In de lijst van Keulen wordt een onderscheid gemaakt tussen dopingstoffen en voedingssupplementen.
Regelmatige prestatietests en wedstrijden zijn een integrerend deel van de seizoensroutine van een wedstrijdsporter.
De eerste zijn het meest gestandaardiseerd en bepalen o.a. het verdere verloop van de opleiding. Het maakt het ook mogelijk de doeltreffendheid en de efficiëntie van de opleiding te controleren. Voorbeelden hiervan zijn een prestatiediagnose, een FTP-test, de Cooper-test of de Conconi-test. Prestatietests zijn bedoeld om het huidige fitnessniveau of een specifieke drempelprestatie te testen. Volgens de ervaring is dit de beste manier om de komende training onder controle te houden en de atletische prestaties nog meer te optimaliseren.
Prestatieonderzoeken zijn bijzonder populair bij minder coördinatieve duursporten zoals fietsen, roeien, hardlopen, zwemmen of langlaufen, omdat ze een sterke indicatie geven van de competitieve prestaties.
Ook trainingswedstrijden spelen een belangrijke rol in wedstrijdsporten. Hier probeert de atleet te wennen aan de wedstrijdprestaties en zo een wedstrijdhardheid te ontwikkelen.
In het wielrennen wordt dit ook wel stall speed genoemd, wat betekent dat een renner gedurende lange tijd in een constant hoog tempo rijdt. Hiertoe zijn renners die deelnemen aan een tour zoals bijvoorbeeld de Ronde van Frankrijk, of anderszins, al het hele voorjaar onderweg bij verschillende wedstrijden Australië, België of Nederland vóór hun respectieve seizoensgebonden hoogtepunt. Vooral tussen de bekende voorjaarsklassiekers zoals de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix, Luik-Bastenaken of de Amstel Gold Race, zijn er de hele week door andere wedstrijden op gelijkaardig parcours. Terwijl deze competitieve hardheid vaak cruciaal is voor wielrenners op de weg en daarbuiten, is het een heel ander verhaal in andere sporten. Baanatleten, triatleten en marathonlopers hebben vaak maar 1 à 2 evenementen per jaar om voor te trainen.
In veel landen en sporten wordt al op jeugdniveau aan wedstrijdsport gedaan. Naast de sportclubs zijn ook de sportinternaten, de sportgymnasiums en de prestatiecentra op nationaal niveau organisatorisch en verantwoordelijk. Sportcompetitie bij kinderen is vaak een onderwerp van discussie. De nadruk ligt op mogelijke ontwikkelingsschade als gevolg van overbelasting, alsmede op de psychologische stress in verband met wedstrijden en de eisen van ouders en opleidingspersoneel. Krachttraining met vrije gewichten en toestellen, evenals artistieke en toestelgymnastiek komen vaak als voorbeeld naar voren. Daarom is het belangrijk de training te structureren naar gelang van de lichamelijke ontwikkeling en de gezondheid.
Een verkeerd uitgevoerde training en overbelasting bij wedstrijdsporten brengen gezondheidsrisico’s met zich mee.
In veel sporten zijn sportspecifieke gevolgschades bekend, die bij een niet te verwaarlozen deel van de sporters voorkomen (lopersknie, tenniselleboog, boksersneus, worstelaarsoor, skiduim…).
In wedstrijdsporten is het gebruikelijk dat atleten en teams onder toezicht staan van een coach of trainer, in teamsporten vaak ook van een hele trainingsstaf. Dit omvat uiteraard fysiologische ondersteuning, maar niet zelden ook psychologische zorg. De steun van een trainer moet ertoe bijdragen dat de opleiding zo doeltreffend mogelijk is, dat de beste prestaties worden opgeroepen en dat de risico’s tot een minimum worden beperkt.
Daarom hebben coaches in wedstrijdsporten vaak een sportwetenschappelijke achtergrond en zijn ze vertrouwd met trainingsmethodes uit de theorie.
Het is niet ongewoon dat trainers zelf actieve atleten zijn geweest en dus de sportprocessen kennen en begrijpen en in staat zijn zich in de schoenen van de atleet te verplaatsen. In veel sporten is het verplicht dat coaches een certificering of opleiding volgen voordat zij atleten mogen coachen. Dit zorgt ervoor dat de atleet kan vertrouwen op de trainer en zijn instructies zonder gezondheidsrisico’s te nemen.
Psychologische ondersteuning is een taboe in de wedstrijdsport en er wordt dan ook weinig over gesproken. Prestatiedruk en falen kunnen echter ernstige gevolgen hebben, zowel in de privésfeer als voor de fysieke prestaties. Daarom werken steeds meer atleten samen met sportpsychologen om mentaal fit aan hun wedstrijden te beginnen.
